Przed 1945 r. w wielu śląskich kościołach wisiały tablice upamiętniające żołnierzy, którzy zginęli na froncie I wojny światowej, pochodzących z tej miejscowości, w której znajdowała się tablica. W Wałbrzychu, na zboczach wzgórza Niedźwiadki powstało w latach 1936-38 zbiorowe mauzoleum poświęcone ponad 170 tysiącom Ślązaków zabitych w latach 1914-18 oraz 25 bojownikom narodowo-socjalistycznym. Projektantem mauzoleum był Robert Tischler, który nadał mu kształt prostokąta o wymiarach 24 na 27 m z wewnętrznym dziedzińcem ujętym arkadami – nieco podobnie jak w renesansowych zamkach. Używane było ono tylko przez kilka lat – po II wojnie światowej zostało zdewastowane i zapomniane. Dziś na polanie pośród lasu możemy zobaczyć jeszcze dobrze zachowany budynek. Pośrodku na dziedzińcu stała dawniej kolumna z brązu ze zniczem, odlana w zakładach Würtembergische Metallwarenfabrik Geislingen-Steige. Znicz podtrzymywało trzech młodzieńców, a na dole pod kolumną stały ryczące lwy – oznajmiające zmartwychwstanie w dniu Sądu Ostatecznego. Na kolumnie znajdowały się germańskie symbole zwycięstwa – m.in. liście dębu i ornament z sieci. To wszystko przepadło po wojnie i trudno nawet dociec, co się stało z kolumną. Pozostały (jeszcze!) kamienne nadproża z piaskowca z Łącznej i wspaniałe, pokryte wapieniem ściany, do których materiał wydobywano pod Gogolinem na Górnym Śląsku. W części wschodniej na stropach można ponadto zobaczyć resztki kolorowych mozaik projektu H. Mühlena z Monachium. Pozostały gwiazdy, rozety, romby, krzyże – w każdym polu wykonane w innych wzorach. Część z nich została sczerniona podczas jednego z licznych ognisk, jakie odbywają się w środku mauzoleum.
Więcej podobnych miejsc znajdziesz w naszym przewodniku:
Do mauzoleum można dojść niebieskim szlakiem przebiegającym przez Niedźwiadki (wzgórza w centrum Wałbrzycha), z centrum ok. 25 min. pieszo. Uwaga na zarwane korytarze – pod mauzoleum jest jeszcze poziom piwnic!
