Kluczowa, dzięki wspaniałemu, widocznemu z ruchliwej drogi pałacowi stała się w ostatnich latach miejscem dość znanym w pewnych środowiskach, niemniej nie możemy pominąć tak wybitnego zabytku pozostającego w dalszym ciągu w ruinie. Pierwotny dwór renesansowy wzniesiono tu ok. 1600 r. Pozostał po nim portal wejściowy z dekoracją z liści oraz część murów przyziemia. Dwór rozbudowano w 1735 r., nadając mu charakter barokowego pałacu. Największa przebudowa miała miejsce w latach 1837-40, kiedy berliński właściciel pałacu, Johann Nepomucen Rust, zlecił Karlowi Friedrichowi Schinklowi przebudowę rezydencji. Schinkel był wówczas chyba najbardziej znanym i docenianym architektem niemieckim. W Kluczowej stworzył z pałacu coś, co można nazwać wielką fasadą z przybudówką z tyłu. Ogromny portyk, zwieńczony tympanonem, oraz dwie wieże po bokach sugerują, jakbyśmy mieli do czynienia z dużo większą rezydencją. A tu za fasadą prawie nic nie ma. Elewacje boczne i ogrodowa pokazują prawdziwe, skromne oblicze pałacu. Ciekawą ozdobą jest sześć monumentalnych czysto dekoracyjnych filarów dźwigających wazony, umieszczonych od strony ogrodu. Pomniejszych detali klasycystycznych zachowało się na ścianach pałacu dużo więcej. Wnętrza są zdewastowane i przekształcone – częściowo są założone żelbetonowe stropy z czasów prób remontów (1978-1980 i po 2000 r.). Pozostały resztki klatki schodowej z kolumną na parterze i fragmenty podłóg.
Więcej podobnych miejsc znajdziesz w naszym przewodniku:
Pałac należy obecnie do prywatnego właściciela, który nie podjął szerzej zakrojonych prac remontowych. Z drugiej strony pałac jest jako tako zabezpieczony przed dalszą dewastacją. Wokół dziedzińca przed fasadą rozciąga się zabudowa gospodarcza z interesującym ceglanym budynkiem browaru. Przy zachodniej elewacji pałacu warto zwrócić uwagę na dwukondygnacyjny słup, będący pierwotnie studnią, zbudowaną w 1837 r. Z drugiej strony pałacu rozciąga się niewielki, ale dość urokliwy park. Przypuszcza się, że było to założenie w stylu francuskim, istniejące już w XVIII w., następnie za czasów Rusta zamienione w angielski park krajobrazowy. Zachowało się kilka egzotycznych gatunków drzew. Przed wojną w parku znajdowała się także altana obsadzona kasztanowcami.
9 km z Ząbkowic Śląskich. Pałac stoi przy drodze wojewódzkiej nr 382 Ząbkowice Śląskie–Dzierżoniów.
