Położone na uboczu Chorzenice są nie lada gratką dla miłośników zabytków, w tym dla amatorów obiektów obronnych. W miejscowości tej zachował się zespół dworski, składający się z XIX-wiecznego dworu, oranżerii, oraz XVII-wiecznego budynku – starego dworu o cechach obronnych. Polecamy zajrzeć również na kopiec, będący pozostałością wieży mieszkalnej. Zespół znajduje się w parku, w którym zachowały się relikty systemu wodnego (sadzawki, kanały).

Stary dwór zbudowany został przed 1655 r. na wzór podobnego, lecz starszego „zameczku” w Działoszynie. Jest to częściowo podpiwniczony, dwukondygnacyjny budynek wzniesiony na planie prostokąta o wymiarach 39,2 x 8,6 m. Budowla posiada, za wyjątkiem partii środkowej, jednotraktowy układ wnętrz na wszystkich kondygnacjach. Na parterze, w części centralnej znajduje się reprezentacyjna sień z kominkiem. Z sieni prowadzi na piętro klatka schodowa. O obronnych walorach dworu decydują mury, które w części parterowej mają ok. 1,2 m, a na piętrze już tylko 0,9 m grubości. Stojący wśród mokradeł budynek pierwotnie posiadał niewiele otworów wejściowych. Jest to przykład wiejskiej siedziby szlacheckiej. W XIX w. wzniesiono nowy dwór, a stary przebudowano na lamus.
W latach 60. XX w. dwór został odbudowany, zadbano również o przywrócenie mu pierwotnego wyglądu. Do dziś można jeszcze podziwiać sklepienie sieni z późnorenesansową dekoracją stiukową typu kalisko-lubelskiego z motywami figur geometrycznych. Wykonano je z wałków, rzędów wolich oczek i perełek. Przetrwały także bogato profilowane portale we wnętrzu oraz drewniane drzwi wejściowe zdobione metalowymi gwoździami.
Obok dworu znajdziemy kopiec, na którym prawdopodobnie w średniowieczu lub we wczesnym okresie nowożytnym stała obronna wieża mieszkalna. Również w murach późniejszego dworu znajdują się stare cegły, tzw. „palcówki”, co może świadczyć o tym, że pochodzą ze znacznie starszej siedziby obronnej. W okolicy mówi się o fundamentach, jakie miały znajdować się w obrębie zabudowań dworskich.
Obecnie wejścia do zespołu dworskiego strzegą tablice informujące o terenie prywatnym i zakazie wstępu do niego. Przy lamusie widoczne są ślady rozpoczęcia prac budowlanych. Drugi dwór (XIX-wieczny) nadal jest zrujnowany. Oba budynki są od siebie oddzielone siatką. Na teren „nowego dworu” wejście, mimo tabliczki, jest swobodne, a przed nim znajduje się… boisko. Jak potoczą się losy tych zabytków – być może niebawem się tego dowiemy. Jak na razie wszystko wskazuje na to, że bardziej optymistyczna przyszłość rysuje się przed lamusem. Wokół nowego dworu nie dzieje się nic.
Chorzenice znajdują się ok. 10 km od trasy z Łasku do Częstochowy. Jadąc od strony Łasku, trzeba skręcić w lewo w miejscowości Bogumiłowice; natomiast od strony Częstochowy – w prawo we wsi Ostrołęka (ok. 12 km za Nową Brzeźnicą). Obydwie drogi łączą się po 2 km, a 3 km dalej wjeżdżamy do stolicy gminy, czyli Sulmierzyc. Przy końcu miejscowości trzeba skręcić w drogę, w prawo do Chorzenic.
Tekst i zdjęcia: Tomasz Szwagrzak
Więcej podobnych miejsc w przewodniku Zapomniane miejsca Łódzkie.